- Τι είναι η θήκη (στεφάνη);
Η στεφάνη ή θήκη είναι μία προσθετική αποκατάσταση που καλύπτει πλήρως όλο το τμήμα του δοντιού που φυσιολογικά είναι ορατό στην στοματική κοιλότητα αποκαθιστώντας με αυτόν τον τρόπο το σχήμα, την μορφή, το χρώμα και την λειτουργικότητα του φυσικού δοντιού.
- Τι είναι η γέφυρα;
Η γέφυρα είναι προσθετική κατασκευή η οποία τοποθετείται όταν έχουν χαθεί ένα η περισσότερα δόντια. Δεν μπορεί να αφαιρεθεί από τον ασθενή και μένει μόνιμα συγκολλημένη στο στόμα. Η θήκη αφορά την κάλυψη και την προστασία ενός μόνο δοντιού ενώ η γέφυρα κατασκευάζεται όταν ένα ή περισσότερα δόντια έχουν αφαιρεθεί και πρέπει στον κενό χώρο που έχει δημιουργηθεί να τοποθετηθεί κάποιο δόντι. Η γέφυρα είναι ένα σύνολο από ενωμένες θήκες που στηρίζονται σε φυσικά δόντια και που επιπλέον σε αυτήν περιλαμβάνονται τεχνητά δόντια που αντικαθιστούν όσα φυσικά δόντια έχουν εξαχθεί.
- Πότε τοποθετείται στεφάνη (θήκη) σε ένα δόντι;
1. Όταν ένα δόντι εμφανίζει εκτεταμένη καταστροφή λόγω τερηδόνας και οι εναπομείναντες οδοντικοί ιστοί δεν μπορούν να στηρίξουν ένα σφράγισμα τότε επιλέγεται η κατασκευή μιας θήκης η οποία θα καλύψει και θα προστατέψει το δόντι.
2. Όταν ένα δόντι έχει σπάσει ή έχει υποστεί κάταγμα τότε η καλύτερη λύση και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του δοντιού και την προστασία του είναι να καλυφθεί με θήκη
3. Σε δόντια που έχουν υποστεί ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) και είναι αποδυναμωμένα λόγω αφαίρεσης μεγάλου τμήματος τους αλλά και λόγω της αφυδάτωσης που υφίστανται εξαιτίας της απομάκρυνσης των αγγείων και νεύρων τους η θήκη θα εξασφαλίσει κάλυψη και προστασία
4.Όταν ο ασθενής επιθυμεί να αλλάξει το σχήμα των δοντιών ή και την θέση τους και δεν επιθυμεί να υποβληθεί σε ορθοδοντική θεραπεία
5. Στην προσθετική αποκατάσταση των εμφυτευμάτων - Λόγοι κατασκευής γέφυρας
Μετά την εξαγωγή του φυσικού δοντιού θεωρείται απαραίτητη η αποκατάστασή του για τους ακόλουθους λόγους:
- Τα εναπομείναντα δόντια επιβαρύνονται κατά την διάρκεια της μάσησης
- Μετά την εξαγωγή και την μη αποκατάσταση του κενού χώρου, τα γειτονικά δόντια μετακινούνται και τείνουν να κλείσουν το κενό που έχει δημιουργηθεί. Με τον τρόπο αυτό ξεκινάει μια μετακίνηση δοντιών που μπορεί να επεκταθεί και στα δόντια της απέναντι πλευράς αλλά και της απέναντι γνάθου διαταράσσοντας όλες τις ισορροπίες των δοντιών στο στόμα και προκαλώντας περαιτέρω προβλήματα στις αρθρώσεις των γνάθων.
- Επηρεάζεται η ομιλία ανεξάρτητα από το εάν η απώλεια αφορά πρόσθια ή οπίσθια δόντια αλλά και κατά την ομιλία ίσως πετάγονται σάλια από το στόμα, φέρνοντας τον ασθενή σε δύσκολη θέση.
- Επηρεάζεται η αισθητική εάν η απώλεια αφορά πρόσθια δόντια αλλά και οπίσθια στην περίπτωση που αυτά είναι ορατά στο χαμόγελο.
- Υλικά κατασκευής γεφυρών
- Οι γέφυρες μπορεί να είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένες από πορσελάνη και ονομάζονται ολοκεραμικές. Είναι η καλύτερη επιλογή για τα πρόσθια δόντια καθώς εξασφαλίζουν απόλυτα φυσικό αποτέλεσμα.
- Οι μεταλλοκεραμικές γέφυρες αποτελούνται εσωτερικά από μέταλλο και εξωτερικά από πορσελάνη, είναι πιο ανθεκτικές από τις ολοκεραμικές και χρησιμοποιούνται τόσο σε πρόσθια όσο και σε οπίσθια δόντια. Το χρώμα τους παραμένει αναλλοίωτο με το πέρασμα των χρόνων.
- Οι μεταλλοακρυλικές γέφυρες αποτελούνται εσωτερικά από μέταλλο και εξωτερικά από πλαστικό (ακρυλικό). Είναι πολύ οικονομικές αλλά υστερούν τόσο αισθητικά όσο και σε αντοχή σε σχέση με τις μεταλλοκεραμικές ενώ το χρώμα του αλλοιώνεται με το πέρασμα των ετών και φθείρεται.
- Γέφυρες ζιρκονίας. Συνδυάζουν άριστη μηχανική αντοχή και αισθητική και είναι κατασκευασμένες εξ ολοκλήρου από ζιρκόνιο και πορσελάνη. Αποτελούν την ακριβότερη επιλογή για μια γέφυρα.
- Υλικά κατασκευής στεφανών
1. Οι στεφάνες ή θήκες μπορεί να είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένες από πορσελάνη και ονομάζονται ολοκεραμικές. Είναι η καλύτερη επιλογή για τα πρόσθια δόντια καθώς εξασφαλίζουν απόλυτα φυσικό αποτέλεσμα.
2. Οι μεταλλοκεραμικές στεφάνες αποτελούνται εσωτερικά από μέταλλο και εξωτερικά από πορσελάνη, είναι πιο ανθεκτικές από τις ολοκεραμικές και χρησιμοποιούνται τόσο σε πρόσθια όσο και σε οπίσθια δόντια. Το χρώμα τους παραμένει αναλλοίωτο με το πέρασμα των χρόνων.
3. Οι μεταλλοακρυλικές στεφάνες αποτελούνται εσωτερικά από μέταλλο και εξωτερικά από πλαστικό (ακρυλικό). Είναι πολύ οικονομικές αλλά υστερούν τόσο αισθητικά όσο και σε αντοχή σε σχέση με τις μεταλλοκεραμικές ενώ το χρώμα του αλλοιώνεται με το πέρασμα των ετών και φθείρεται.
4. Στεφάνες ζιρκονίας. Συνδυάζουν άριστη μηχανική αντοχή και αισθητική και είναι κατασκευασμένες εξ ολοκλήρου από ζιρκόνιο και πορσελάνη. Αποτελούν την ακριβότερη επιλογή για μια στεφάνη. - Πως κατασκευάζεται μια θήκη;
1. Αρχικά ο οδοντίατρος τροχίζει το δόντι αφαιρώντας τμήμα αυτού περιμετρικά, μικραίνοντας με αυτόν τον τρόπο τις διαστάσεις του
2. Έπειτα λαμβάνει αποτύπωμα των δοντιών το οποίο θα αποσταλεί στον τεχνίτη.
3. Ακολουθεί η τοποθέτηση κάποιας προσωρινής θήκης στο τροχισμένο δόντι και προγραμματίζεται το επόμενο ραντεβού
4. Στις επόμενες 1-2 συνεδρίες (ανάλογα με το είδος της στεφάνης που θα κατασκευαστεί) αφαιρείται η προσωρινή στεφάνη και δοκιμάζεται το μέταλλο της μόνιμης ή η ημιτελής στεφάνη και πραγματοποιούνται τροποποιήσεις εάν χρειάζονται. Στην τελευταία συνεδρία γίνεται μόνιμη τοποθέτηση της στεφάνης. - Πως κατασκευάζεται μια γέφυρα;
- Αρχικά ο οδοντίατρος τροχίζει τα δόντια εκατέρωθεν των εξαχθέντων δοντιών αφαιρώντας τμήμα αυτών περιμετρικά, μικραίνοντας με αυτόν τον τρόπο τις διαστάσεις τους
- Έπειτα λαμβάνει αποτύπωμα των τροχισμένων δοντιών το οποίο θα αποσταλεί στον τεχνίτη.
- Ακολουθεί η τοποθέτηση κάποιας προσωρινής γέφυρας στα τροχισμένα δόντια που επεκτείνεται και στον κενό χώρο και προγραμματίζεται το επόμενο ραντεβού
- Στις επόμενες 1-2 συνεδρίες (ανάλογα με το είδος της γέφυρας που θα κατασκευαστεί) αφαιρείται η προσωρινή γέφυρα και δοκιμάζεται το μέταλλο της μόνιμης ή η ημιτελής γέφυρα και πραγματοποιούνται τροποποιήσεις εάν χρειάζονται. Στην τελευταία συνεδρία γίνεται μόνιμη τοποθέτηση της γέφυρας.
- Οι στεφάνες (θήκες) χρειάζονται βούρτσισμα;
Το καλό βούρτσισμα των στεφανών είναι θεμελιώδης παράγοντας για την διατήρηση τους και την ομαλή λειτουργία τους. Όχι μόνο δεν πρέπει να αποφευχθεί το βούρτσισμα της θήκης αλλά επιβάλλεται.
- Οι γέφυρες χρειάζονται βούρτσισμα;
Το καλό βούρτσισμα των γεφυρών είναι θεμελιώδης παράγοντας για την διατήρηση τους και την ομαλή λειτουργία τους. Όχι μόνο δεν πρέπει να αποφευχθεί το βούρτσισμα αλλά επιβάλλεται.
- Μπορούν να συμπληρωθούν τα δόντια που έχουν εξαχθεί με άλλο τρόπο αντί για γέφυρα;
Ναι μπορούν με την χρήση οδοντικών εμφυτευμάτων. Η απώλεια όμως πολλών φυσικών δοντιών θα απαιτήσει την κατασκευή γέφυρας που στηρίζεται πάνω σε εμφυτεύματα.
- Γέφυρα ή Εμφύτευμα;
Εξαρτάται από την κάθε περίπτωση! Ο αριθμός και η θέση των δοντιών που έχουν εξαχθεί, η κατάσταση των υπαρχόντων γειτονικών δοντιών, το ύψος και το εύρος του οστού στην περιοχή των εξαχθέντων δοντιών, η γειτνίαση με ανατομικά στοιχεία (νεύρα, ιγμόρειο, ρινική κοιλότητα) καθώς και τα χρήματα που μπορεί να διαθέσει ο ασθενής είναι παράγοντες που θα καθορίσουν την τελική επιλογή της αποκατάστασης. Η συζήτηση με τον οδοντίατρο μετά την ενδοστοματική και ακτινογραφική εξέταση θα καθορίσουν την τελική επιλογή. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι με την γέφυρα ίσως χρειαστεί να τροχιστούν υγιή φυσικά δόντια κάτι που δεν συμβαίνει με το εμφύτευμα, εάν όμως τα δόντια δεν είναι υγιή και έχουν μεγάλα σφραγίσματα τότε η επιλογή της γέφυρας αποτελεί καλύτερη λύση καθώς τα ήδη υπάρχοντα δόντια προστατεύονται με την γέφυρα.
- Πόση διάρκεια ζωής έχει μια θήκη;
Συνήθως μια θήκη έχει διάρκεια ζωής 10-15 χρόνια με την προϋπόθεση ότι τηρείται άψογη στοματική υγιεινή και αποφεύγεται η καταπόνηση τους ενδεικτικά με θραύση σκληρών τροφών και άνοιγμα μπουκαλιών.
- Πόση διάρκεια ζωής έχει μια γέφυρα;
Συνήθως μια γέφυρα έχει διάρκεια ζωής 10-15 χρόνια με την προϋπόθεση ότι τηρείται άψογη στοματική υγιεινή και αποφεύγεται η καταπόνηση ενδεικτικά με θραύση σκληρών τροφών και άνοιγμα μπουκαλιών.
- Πότε αλλάζει το χρώμα της θήκης;
Όταν χρησιμοποιούνται μεταλλοακρυλικές στεφάνες είναι βέβαιο ότι το χρώμα του ακρυλικού θα αλλοιωθεί με την πάροδο των χρόνων.
- Πότε αλλάζει το χρώμα των γεφυρών;
Όταν τοποθετούνται μεταλλοακρυλικές γέφυρες είναι βέβαιο ότι το χρώμα του ακρυλικού θα αλλοιωθεί με την πάροδο των χρόνων.
- Τι είναι οι μεταβατικές (προσωρινές) στεφάνες ή γέφυρες;
Οι μεταβατικές στεφάνες και οι μεταβατικές γέφυρες είναι προσωρινές κατασκευές οι οποίες τοποθετούνται στα τροχισμένα δόντια μέχρι να τοποθετηθεί η μόνιμη στεφάνη ή γέφυρα. Προστατεύουν τα τροχισμένα δόντια από τα εξωτερικά ερεθίσματα και από τον κίνδυνο τερηδονισμού (χαλάσματος), διευκολύνουν την μάσηση και την ομιλία και παρέχουν ικανοποιητική αισθητική μέχρι την τοποθέτηση της μόνιμης αποκατάστασης. Κατασκευάζονται από ακρυλικό και έχουν πολύ μικρότερη αντοχή από τις μόνιμες κατασκευές.